जन्मदाता आमालाई सम्मान गरी मनाइने आमाको मुख हेर्ने पर्व आज
काठमाडौँ। प्रत्येक वर्ष वैशाखकृष्ण पक्ष औँसीका दिनमा जन्मदाता आमालाई सम्मान गरी मनाइने आमाको मुख हेर्ने पर्व आज देशभर आमालाई मीठा मीठा खानेकुरा खान दिई श्रद्धा भक्तिसाथ मनाइँदैछ ।
शास्त्रमा उपाध्याय पण्डित, आचार्य र पिताभन्दा पनि ठूली मानिएकी आमाप्रति श्रद्धा, भक्ति, सम्मान र आदर गर्ने तथा उनबाट शुभाशीर्वाद थाप्ने दिनका रूपमा यो पर्वलाई लिइन्छ ।छोराछोरीले आज बिहानै उठी नुहाएर आफ्नी आमालाई राम्राराम्रा लुगा लगाउने र मीठामीठा–तागतिला खानेकुरा खान दिई आशीर्वाद थाप्ने चलन छ ।
आमा नभएकाहरू भने आमालाई तर्पण र पिण्ड तथा पुरोहितलाई सिदादानसहित भोजन गराई दिवङ्गत आमा र उनले गरेका महान् एवं कष्टकर काम सम्झने गर्दछन् ।
शास्त्रमा प्रत्येक नरनारीले जीवनमा देवऋण, मनुष्यऋण र पितृऋण तिर्नैपर्छ भनिएको छ । वैदिक सनातन धर्म ग्रन्थमा ‘जननी जन्मभूमिश्च स्वर्गादपि गरियसी’ अर्थात् जन्म दिने आमा र जन्मभूमि स्वर्गभन्दा पनि ठूला हुन् भनी आमा र जन्मभूमिको महत्व दर्शाइएको धर्मशास्त्रविद् एवं नेपाल पञ्चाङ्ग निर्णायक समितिका अध्यक्ष प्रा डा रामचन्द्र गौतमले बताए ।
सन्तानलाई नौ महीनासम्म गर्भमा धारण गरी जीवन दिने भएकाले आमाको महत्व अरुभन्दा बढी छ । बाबुभन्दा आमाको महत्व हजार गुणा बढी हुने भनी शास्त्रीय ग्रन्थमा उल्लेख गरिएको पनि उहाँले सुनाउनुभयो । यस्तो महत्व भएकाले जीवित आमालाई मीठो खान र राम्रो लगाउन दिएर सम्मान गरी खुसी बनाइन्छ ।
आमाबारे विद्वानहरु कसले के भने, पढ्नुहोस्
१, आमालाई देवीदेवता जस्तै मानेर सम्मान गर्नुपर्छ – तैत्तिरीयोपनिषद्
२, जननी र जन्मभूमि स्वर्गभन्दा पनि प्यारो हुन्छ – महर्षि वाल्मीकि
३, सन्तान कुसन्तान हुन सक्लान् तर माता कुमाता हुन सक्दैनन्– आद्य शङ्कराचार्य
४, माताको अर्थ माननीय हुन्छ – पाणिनीय व्याकरण
५, माननीय भएकैले माता भनिएको हो – शतपथब्राह्मण
६, संसारमा आमाको स्थान आकाश र पृथिवी जत्तिकै महान् हुन्छ – शुल्कयजुर्वेद
७, आमाले सिङ्गो प्रकृतिको प्रतिनिधित्व गरेकी हुन्छिन् – अथर्ववेद
८, राजपत्नी, मित्रपत्नी, गुरुपत्नी, पत्नीको आमा ९सासू० र आफ्नी आमा गरी आमा किसिमका हुन्छन् – आचार्य चाणक्य